Ulama Besar Kelantan

Banyak ulamak-ulamak yang mengharumkan nama kelantan suatu ketika dahulu.Antaranya:

                               TOK KENALI (1871 - 1933)

 Beliau ialah Haji Muhammad Yusuf bin Ahmad al-Kalantani, lahir pada 1287 H/1871M. Ulamak & Wali Besar Negeri Kelantan. Di kenali diperingkat awal dengan panggilan Awang Kenali oleh gurunya Syeikh Ahmad bin Mustafa bin Muhammad Zain al-Fathani.Pada tahun 1969 ke Makkah utk belajar. Beliau seorang yang warak hatta tidak mempunyai pakaian lebih dari sehelai, tidak memiliki wang, tiada siapa yang mengetahui beliau makan ataupun tidak samada siang ataupun malam. Seorang yang dianggap aneh. Beliau tidak membawa kitab sebagaimana orang lain dlm majlis ilmu. Tetapi memiliki ingatan yang begitu kuat. Beliau duduk dalam halaqah ilmiyyah dengan memejamkan mata. Sehingga orang menyangka beliau tidur. Hampir semua murid Tok Kenali meriwayatkan bahawa orang yang pernah belajar dengan Tok Kenali semuanya mendapat kedudukan dalam ilmu dan masyarakat. Antaranya ialah Syeikh Idris al-Marbawi,Syeikh Utsman Jalaluddin Penanti, Tuan Guru Hj Abdullah Tahir Bunut Payung dan ramai lagi dikalangan ulamak. Beliau aktif menulis. Antara karyanya: Risalatud Durril Mantsurterjemahan dan penjelasan Fadhilat Burdah Bushiri, Madkhal Kamil fi 'Ilmis Sharfi, Mulhiq li Miftahit Ta'allum fi I'rabi Matnil Ajrumiyah wal Amtsilah 'ala Ratbih. Terlibat dlm menyelesaikan pertikaian antara Syeikh Yusuf al-Nabhani dengan Muhammad Abduh (pemimpin Kaum Muda Mesir)Para alim ulamak, asatizah dan orang ramai menyembahyangkan jenazahnya di hari kewafatan beliau pada hari Ahad, 2 Syaaban 1352 H/19 November 1933 M. Jenazahnya ditalkinkan oleh Tuan Guru Hj Mohammad Nor bekas Mufti Kelantan.

DATO' TG HJ AHMAD MAHER(1904 - 1968)

 Beliau dilahirkan pd thn 1324H di Ma'ala, Makkah oleh ibunya Hj To' yg dtg ke Makkah dgn ayahnya utk mengerjakan haji dan menuntut ilmu. Ayahnya yg dikenali dgn Tok Kemuning mengajar anaknya menghafaz al-Qur'an, b. Arab dan kitab2 agama. Balik dari Makkah menetap di Kemuning, Machang. Berpindah ke Bachok dan akhirnya di Kubang Pasu. Beliau belajar pula dgn Tok Kenali, Hj Ali Pulau Pisang, Hj Ahmad Hakim, Tok Khurasan, Hj Yaakob Gajah Mati Dll. Antara kitab yg dipelajari : Misykat Masabih, Sunan Tirmidzi,, Mantiq al-Qurtubi dan Ihya' Ulumiddin. Syeikh Muhammad Bakhit (bekas Mufti Mesir) menggelarnya "maher" krn kemahiran beliau dlm usul feqh. Anak Kelantan pertama mendpt syahabah alimiyyah dlm masa singkat di Azhar Syarif. Banyak menghafaz mutun. Bijak berhujjah. Pernah mengajar di Masjidil Haram. Pengarang Majalah Pengasuh. Pada bulan Okt 1935 dilantik sbg Qadhi besar Kelantan. Pada tahun 1938 dilantik sbg Mufti Khas Sultan Ismail. Pada tahun 1941 dilantik sbg Mufti Kelantan hingga akhir hayat. Pernah berlaku debat "Jilatan Anjing" beliau bersama TG Hj Ibrahim mempertahankan mazhab Syafi'ie. Manakala Hj Abbas Taha, Hj Wan Musa & Dr Burhanuddin Helmi dgn fhmn Kaum Muda. debat dimenangi beliau apabila Hj Abbas Taha gagal membalas hujahnya. Banyak menulis kitab.Meninggal dunia pd sabtu 17 Zulhijjah 1387 bersamaan 16 Mac 1968. Dimakamkan di Kubor Banggol, Kota Bharu.

TUAN GURU HJ ABDULLAH TAHIR (1897-1961M)

 Salah seorang ulamaK besar Kelantan. Seorang yang faqih lagi handal dlm fiqh Syafi'iyyah. Pengasas Pondok Bunut Payong yang terkenal. Seangkatan dengan TG Hj Ali Pulau Pisang, TG Hj Yaakub Lorong Gajah Mati, TG Hj Saad Kangkong dan lain-lain. Beliau dilahirkan di Kg. Sireh, Kota Bharu pada 20 Muharram 1315 bersamaan 20 Jun 1897 di zaman Sultan Mansor. Beliau merupakan murid tua Tok Kenali. Antara muridnya : TG Hj Yahya Junid Kedah,TG Hj Abdullah Nasution Kedah, TG Hj Abdul Wahid Sg Udang,Melaka, TG Hj Hasanuddin Temerloh, TG Hj Abdul Aziz Pasir Tumboh, TG Hj Hussain Rahimi (menantunya) dan ramai lagi. Bekas YDP Jabhatul Ulamak Kelantan. Wafat 4 Rabiul Awwal 1381 = 15 Ogos 1961 jam 7:20 pg

TG HJ AWANG FAKIR (1876-1964)

 ama sebenar Hj Abdullah bin Hj Yusuf Bekeng. Ibunya dikenali dgn Mek Teh. Berketurunan Raja Patani. Menetap di Kg Biah dekat Nilam Puri. Mengaji di pondok Chenok, Pondok Bendang Jong dgn Tok Chaok (masyhur dgn gelaran ahli Makrifat). Tiga bulan makan labu sbb kehabisan beras semasa memondok.Balik ke Kelantan untuk berkahwin.Diberi 'Doa Patani' oleh Tok Chaok.Mengaji pula dgn Tok Mufti Hj Wan Musa, TG PakSu Lah Kg Bot dan Tok Kemuning Tua.Mengaji pula di Makkah 2 tahun. Akhirnya, pulang dan thn 1929 menetap di Kg Lembu (Nilam Puri). Melahirkan ramai murid. Amalan istimewa : Doa surah al-Ikhlas, Ayat al-Kursi, Ayat 33 n Selawat. Pencuri labunya sakit perut serta merta. 3 Penyamun tidak boleh keluar dari sebuah kebun hingga ke pg kecuali dgn kebenarannya. Kembali kerahmatullah pada 5.50pg, Isnin 4 Mei 1964.